Υπευθ. Διαχείρισης κ.Ταμιωλάκης Γεώργιος

Η ιστορία της εορτής των Τριών Ιεραρχών

Λεπτομέρειες

Δημοσιεύτηκε στις Τρίτη, 30 Ιανουαρίου 2024 02:52

Εμφανίσεις: 48

Η εκκλησία μας θέσπισε και γιορτάζει τη μνήμη των αγίων συνήθως τη μέρα της επετείου του θανάτου τους. Στις 30 Ιανουαρίου όμως δεν πρόκειται για μνήμη, αλλά για κοινό εορτασμό των Τριών Ιεραρχών: Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Αφορμή για την καθιέρωση της κοινής γιορτής των τριών «μεγίστων φωστήρων της τρισηλίου θεότητος» υπήρξε μια διαμάχη (Στάση) για το ποιος από τους τρεις επιφανείς Ιεράρχες υπήρξε ο επικρατέστερος.

Η διαμάχη αυτή δημιουργήθηκε μεταξύ των πλέον μορφωμένων στην Κωνσταντινούπολη, την εποχή της βασιλείας του Αλεξίου Κομνηνού (1081-1118). Άλλοι θεωρούσαν τον Ιερό Χρυσόστομο ως σπουδαιότερο από τους δύο άλλους, άλλοι το Μέγα Βασίλειο και άλλοι τον Άγιο Γρηγόριο το Θεολόγο. Έτσι δημιουργήθηκαν τρεις παρατάξεις: των Ιωαννιτών, των Βασιλιτών και των Γρηγοριτών, που καθεμιά αντιστρατευότανε τις δύο άλλες.

Στη διαμάχη αυτή έδωσε τέλος ο Μητροπολίτης Ευχαΐτων Ιωάννης ο Μαυρόπους, αναλαμβάνοντας  να συμφιλιώσει τις αντιμαχόμενες παρατάξεις. Πρότεινε λοιπόν, κατά προτροπή των Τριών Ιεραρχών, που τους είδε σε οπτασία (όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στη διήγησή του ο ιερός Συναξαριστής) να συσταθεί κοινή γιορτή και για τους τρεις. Η πρόταση αυτή όχι μόνο ικανοποίησε τις τρεις αντιμαχόμενες παρατάξεις, αλλά βρήκε και πλατιά απήχηση στο κοινό αίσθημα του λαού.

Όπως ήταν φυσικό, μετά την καθιέρωση της κοινής γιορτής κόπασε ο σάλος και σταμάτησε η διαμάχη ανάμεσα στο λαό, που από τότε και μετά θεωρεί τους Τρεις Ιεράρχες ως ισότιμους κατά τη χάρη, τη σοφία και την αγιότητα. Διότι στις μεγάλες και εξέχουσες αυτές φυσιογνωμίες της Εκκλησίας μας, που τα πνευματικά τους αναστήματα κοσμούν και λαμπρύνουν πραγματικά το στερέωμα της Ελληνοχριστιανικής Παιδείας, συναντιούνται, σ’ ένα θαυμάσιο και απαράμιλλο αρμονικό συνδυασμό, η Ελληνική μόρφωση και η γενικότερη φιλοσοφική κατάρτιση με τη γνήσια κι ανόθευτη Ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία.

Η μνήμη τους εορταζόταν με μεγάλη ευλάβεια καιεπισημότητα και στην Τουρκοκρατία. Μόνο που σ’ αυτή τη χρονική περίοδο η γιορτή προσλαμβάνει και το χαρακτήρα εθνικής εορτής, πέρα από γιορτή της παιδείας και των γραμμάτων, μέχρι βέβαια να καθιερωθεί ως ημέρα εθνικής επετείου η 25η Μαρτίου στο ελεύθερο πλέον ελληνικό κράτος. 

Σε περιοχές όμως όπως η Ήπειρος και η Μακεδονία που άργησαν να απελευθερωθούν, η γιορτή των Τριών Ιεραρχών παρέμεινε εθνική εορτή μέχρι το 1912 καθώς επιβεβαίωνε την ένδοξη ταυτότητα του εκεί ελληνισμού και την πεποίθηση ότι αποτελεί αδιάσπαστη ιστορική συνέχεια του αρχαίου ελληνικού και βυζαντινού πολιτισμού. Το 1841 με διάταγμα του Όθωνα στο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος καθιερώνεται και επισήμως η εορτή των Τριών Ιεραρχών ως εορτή της παιδείας και των γραμμάτων, ενώ στα 1856 το Υπουργείο Εκκλησιαστικών και Δημοσίας εκπαιδεύσεως προσδιορίζει την 30η Ιανουαρίου ως εορτάσιμη ημέρα σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.

Η γιορτή τους, από το 1842, καθιερώθηκε ως γιορτή των Γραμμάτων, μια και οι Τρεις Ιεράρχες ήταν Μεγάλοι Δάσκαλοι αλλά και Πατέρες της Εκκλησίας.

• < Προηγούμενο
• Επόμενο >