Υπευθ. Διαχείρισης κ.Ταμιωλάκης Γεώργιος

Ιστορική Αντιλογία για τον Μέγα Αλέξανδρο

Στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας της Α΄ Λυκείου (ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ. Από τους προϊστορικούς πολιτισμούς της Ανατολής έως την εποχή του Ιουστινιανού) και στη διδακτική ενότητα της Κλασικής Εποχής («Η πολιτική του Μ. Αλεξάνδρου») πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 26-2-2025 μία ιστορική αντιλογία από τους εκπαιδευτικούς Γ. Κουτρούλη και Ι. Χαιρετάκη και τους μαθητές του τμήματος Α3 Μαρίλια Πλ., Θεοδώρα Χρ., Ιωάννα Ζ., Κριστιάν Χ., Αναστάσιο Ρ. και Άννα Χ.

Τη δράση εμπνεύστηκαν οι ίδιοι οι μαθητές μέσω ενός εποικοδομητικού διαλόγου που ξεκίνησε στην τάξη πάνω σε συγκεκριμένο κομμάτι της ύλης: «… στον πολιτιστικό τομέα, […] διαμορφώθηκαν οι προϋποθέσεις που έδωσαν στην εκστρατεία του Αλεξάνδρου τη διάσταση της ένοπλης εξερεύνησης». Η διαδικασία των αντιλογιών αποτελεί μια σημαντική διδακτική πρακτική, ενισχύει τη συνεργασία των μαθητών και ενεργοποιεί τη μάθηση.

Η αντιλογία ξεπέρασε τα όρια του συγκεκριμένου τμήματος καθώς τη διαδικασία παρακολούθησε και το Τμήμα Ανθρωπιστικών Σπουδών της Γ΄ Λυκείου.  

Τρεις διαθεματικές συνδιδασκαλίες

Την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου 2025 πραγματοποιήθηκαν τρεις διαθεματικές συνδιδασκαλίες. Αναλυτικότερα:

Την Πέμπτη 30/1/2025 πραγματοποιήθηκε συνδιδασκαλία της καθηγήτριας φυσικής αγωγής κας Χ. Ζάχου και του φιλολόγου κου Γ. Χαιρετάκη, στα μαθήματα Φυσικής Αγωγής και Αρχαίων Ελληνικών σε τμήμα της Α΄ Λυκείου (Α2). Η συνδιδασκαλία πραγματοποιήθηκε σε ώρα του μαθήματος της Φυσικής Αγωγής. Αφορμή αποτέλεσε το χωρίο του Ξενοφώντα, όπου οι Αθηναίοι καλούνται να γκρεμίσουν τα Μακρά Τείχη που ενώνουν την Αθήνα με τον Πειραιά, ως όρο για τη συνθηκολόγηση μετά την ήττα τους από τους Σπαρτιάτες (Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι, Ξενοφώντας, Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 2. §23). Η πράξη τους λαμβάνει χώρα μετά μουσικής, όπως τονίζει ο ιστορικός «καὶ τὰ τείχη κατέσκαπτον ὑπ’ αὐλητρίδων πολλῇ προθυμίᾳ». Το γεγονός μιας καταστροφής η οποία συνοδεύεται από μουσική αποτέλεσε το έναυσμα για τη συνδιδασκαλία. Οι μαθητές κλήθηκαν να αναζητήσουν στην ελληνική ιστορία σχετικά περιστατικά και πράγματι αναγνώρισαν ως τέτοιο τον «χορό του Ζαλόγγου» (1803). Αφού έγινε μια σύντομη αναφορά στο ιστορικό πλαίσιο, στη συνέχεια οι μαθητές διδάχτηκαν έναν χορό σε ρυθμό καλαματιανό (Έχε γεια καημένε κόσμε), τον οποίο σύμφωνα με την παράδοση οι Σουλιώτες και οι Σουλιώτισσες είχαν χορέψει πριν πέσουν από την άκρη του γκρεμού ως μία πράξη αυτοθυσίας αντί να παραδοθούν στον εχθρό. Αναφέρθηκαν, επίσης, δύο ακόμα παρόμοια περιστατικά από την παγκόσμια ιστορία: το πρώτο προέρχεται από το ναυάγιο του Τιτανικού (1912), όπου λέγεται ότι η μπάντα του πλοίου έπαιζε μουσική μέχρι τη στιγμή που βυθίστηκε το πλοίο.  Το δεύτερο είναι η ιστορία που ενέπνευσε τον Λ. Κοέν να γράψει το «Dance me to the end of love» το 1984, επηρεασμένος, όπως ο ίδιος αποκάλυψε σε συνέντευξη, «από το Ολοκαύτωμα των Εβραίων και από την συνήθεια των Γερμανών Ναζί να βάζουν κρατούμενους να παίζουν μουσική, ενώ οι υπόλοιποι οδηγούνταν στα κρεματόρια των στρατοπέδων συγκέντρωσης». (https://www.janus.gr/2021/01/dance-me-to-end-of-love.html).

Τη Δευτέρα 3/2/2025 πραγματοποιήθηκε συνδιδασκαλία του θεολόγου κου Ν. Μπακοδήμου και του φιλολόγου κου Γ. Χαιρετάκη, στα μαθήματα των Θρησκευτικών και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, σε τμήμα της Α΄ Λυκείου (Α3). Η συνδιδασκαλία πραγματοποιήθηκε σε ώρα του μαθήματος των Θρησκευτικών. Αφορμή αποτέλεσε η ανάλυση του διηγήματος του Α. Σαμαράκη «Το ποτάμι» (Ζητείται ελπίς, 1954). Παρουσιάστηκαν ποτάμια από την αρχαιότητα ως τους χριστιανικούς χρόνους, όπου δόθηκε έμφαση τόσο στην ιερότητα όσο και στους συμβολισμούς τους, καθώς πολύ συχνά αυτά αποτελούν τόπους πολλαπλών μεταβάσεων. Η έννοια της κάθαρσης που συντελείται στον ήρωα του διηγήματος οδήγησε και στην αναζήτηση ερμηνείας στο θεολογικό πεδίο. Ο Ιορδάνης ποταμός αποτελεί σύμβολο αναγέννησης και πνευματικής κάθαρσης, ενώ σύμφωνα με τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο ο Χριστός με την Βάπτισή του ανέστρεψε τη ροή του ποταμού και των ανθρώπων που πλέον δεν τρέχουν προς τον θάνατο, αλλά προς την αφθαρσία και την αιωνιότητα (Έργα Ιωάννου Χρυσοστόμου, τόμος 63, υπόμνημα εις το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία 12^η).

Την Τετάρτη 5/2/2025 πραγματοποιήθηκε συνδιδασκαλία της χημικού κας Ε. Παπαγεωργίου και του φιλολόγου κου Γ. Χαιρετάκη, στα μαθήματα της Χημείας και της Ιστορίας, σε τμήμα της Γ΄ Λυκείου (κατεύθυνση Υγείας και Θετικών Σπουδών). Η συνδιδασκαλία πραγματοποιήθηκε σε ώρα του μαθήματος της Ιστορίας. Αφορμή αποτέλεσε η ενότητα «Το έγκλημα της γενοκτονίας των Εβραίων» από το σχολικό εγχειρίδιο (Ιστορία του νεότερου και του σύγχρονου κόσμου), και κυρίως το απόσπασμα: «Προκειμένου να επιτευχθεί η «τελική λύση» του προβλήματος, το οποίο, κατά τους ναζί, προκαλούσε η εκτεταμένη διεθνής παρουσία του εβραϊκού στοιχείου, επινοήθηκαν και εφαρμόστηκαν από τον Χίτλερ και τους συνεργάτες του εφιαλτικές πρακτικές, πρωτοφανέρωτες στην παγκόσμια ιστορία: φυσική εξόντωση μετά από επώδυνη παραμονή σε γκέτο ή σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, μαζικές εκτελέσεις, χρήση δηλητηριωδών αερίων —όπως το«Τσυκλόν Β»— προκειμένου να προκληθεί μαζικά ο θάνατος». Η συνδιδασκαλία ξεκίνησε με τη αφήγηση της κας Ε. Παπαγεωργίου, η οποία πρόσφατα είχε επισκεφτεί το στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου, και η οποία μετέφερε στους μαθητές την αίσθηση ασφυξίας που αποκόμισε από τον χώρο. Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν τα χημικά που χρησιμοποιήθηκαν και οι επιπτώσεις τους στον ανθρώπινο οργανισμό. Μαρτυρίες ανθρώπων οι οποίοι γλίτωσαν από τα κρεματόρια ή είχαν αναγκασθεί να δουλέψουν σε αυτά συμπλήρωσαν την εικόνα. Σύντομη αναφορά έγινε και στην ταινία «Ζώνη Ενδιαφέροντος» του Τζόναθαν Γκλέιζερ (2023).

Ως προς τους τύπους της συνδιδασκαλίας αξιοποιήθηκαν κυρίως τα μοντέλα παράλληλης, εναλλακτικής και ομαδικής διδασκαλίας. Οι συνδιδασκαλίες, με στόχο να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα οι γνωστικές ανάγκες όλων των μαθητών, παρείχαν εναλλακτικούς τρόπους προσέγγισης της γνώσης και διεύρυνση των δυνατοτήτων εκπαίδευσης με την εφαρμογή καλών πρακτικών. Οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά σε όλα τα στάδια.

Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού στο Αιγάλεω και τις Αρχαιότητες του Σταθμού Μετρό στο Αιγάλεω

Την Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2024 οι μαθητές της κατεύθυνσης Ανθρωπιστικών Σπουδών της Β΄ Λυκείου του Σχολείου μας επισκέφτηκαν το Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού στο Αιγάλεω και τις Αρχαιότητες του Σταθμού Μετρό στο Αιγάλεω.

Η επίσκεψη περιελάμβανε αρχικά ξενάγηση στο Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού στο Αιγάλεω από την ιστορικό και μέλος του Συλλόγου Μικρασιατών Αιγάλεω «Νέες Κυδωνίες» κα Αν. Δανιηλίδου, η οποία παρουσίασε την μικρή αλλά πολύ σημαντική συλλογή κειμηλίων, φωτογραφιών και αρχείων του Μουσείου. Η παρουσίαση της ιστορικού προσέφερε σύνδεση με σημαντικές στιγμές του Μικρασιατικού Ελληνισμού, ενώ οι μαθητές μας μέσα και από τις προσωπικές οικογενειακές μαρτυρίες που αφηγήθηκαν μπόρεσαν να γνωρίσουν βαθύτερα την ιστορική αυτή περίοδο.

Στη συνέχεια η ομάδα επέστρεψε στο σταθμό Μετρό Αιγάλεω, όπου συνάντησε την αρχαιολόγο κα Ειρ. Σβανά, της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, του Υπουργείου Πολιτισμού. Η συνάντηση περιελάμβανε ξενάγηση στο τμήμα της αρχαίας Ιεράς Οδού, που διατηρείται στην πλατεία Εσταυρωμένου, και στα αντίγραφα εκθεμάτων στις προθήκες εντός του σταθμού Μετρό.

Συζήτηση γύρω από συγκεκριμένα ευρήματα και στους δύο χώρους προσέφερε σύνδεση με ιστορικά γεγονότα που είναι γνωστά από τα Προγράμματα Σπουδών των μαθημάτων Ιστορίας (αποικισμός, πελοποννησιακός πόλεμος, ακρίτες κ.λπ.).

Και στις δύο περιπτώσεις, καθώς οι ομιλήτριες έχουν σπουδάσει στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής, αλλά ακολούθησαν διαφορετικές κατευθύνσεις (Ιστορίας – Αρχαιολογίας), ζητήθηκε από τις κκ Δανιηλίδου και Σβανά να μας μιλήσουν για το επάγγελμα του ιστορικού και του αρχαιολόγου αντίστοιχα, τις σπουδές τους και τις δυνατότητες επαγγελματικής αποκατάστασης.

Συνοδοί καθηγητές: Λ. Αθανασάκη, Γ. Χαιρετάκης